Odkładasz wszystko na później? Odwlekasz decyzje w czasie? A może jesteś zwyczajnie leniwy/-a? Co powoduje takie zachowania? Nie odwlekając, w tym artykule nakreślimy naukowo brzmiące pojęcie prokrastynacji, które w rzeczywistości jest zjawiskiem powszechnie dotykającym ogół społeczeństwa.
Czym jest prokrastynacja?
Najogólniej rzecz ujmując, prokrastynacja to nałogowe odkładanie czynności na później. Tym samym czekamy z podjęciem decyzji, wykonaniem ważnego zadania do ostatniej chwili. Wierzymy, że odkładając swoje obowiązki na kolejny dzień staną się one prostsze do wykonania, a gdy tak się nie dzieje odkładamy je na inny termin. Zadania gromadzą się, a zaległości wywołują stres oraz lęk przed niepodołaniem. W efekcie, odwlekanie zadań, a konkretnie ich ilość, przytłacza nas bardziej niż konieczność wykonania obowiązków. Brzmi znajomo?
Aby klarowniej zobrazować jak działa prokrastynacja, posłużmy się przykładem pisania pracy dyplomowej przez studenta.
Początkowo, student ma bardzo dużo czasu na napisanie takiej pracy. Świadomie odkłada na później rozpoczęcie procesu pisania. W pewnym momencie, zaczyna zdawać sobie sprawę, że termin oddawania pracy dyplomowej nieubłaganie się zbliża. Student usprawiedliwia się przed samym sobą, dlaczego nie może w danym momencie zasiąść do pisania. Dodatkową presję wywierają koledzy z uczelni, którzy pisanie pracy już zaczęli. W efekcie, student działa w pośpiechu, pod presją czasu. Arsenał jego pomysłów pozostaje niewykorzystany, ponieważ bardziej skupia się na tzw. deadline, niż na treści pracy. Jest nieuważny, zdekoncentrowany, co przekłada się na jakość pracy dyplomowej.
Skąd bierze się prokrastynacja?
Przyczyn prokrastynacji możemy doszukiwać się już w dzieciństwie. Jednym z powodów, mogą być zbyt wysokie wymagania stawiane przez rodziców. Tkwiąc w poczuciu lęku, że nie podołamy postawionym zadaniom, odkładamy je na później. W rzeczywistości, jesteśmy niechętni do skonfrontowania się z trudną sytuacją.
Przewrotnie, podłożem prokrastynacji może być również perfekcjonizm. Zbyt krytyczne spojrzenie na własną osobę i brak wiary we własne możliwości to czynniki destrukcyjne. Zamiast małymi krokami dążyć do celu, z góry zakładamy niepowodzenie, a w naszej głowie kołacze się demobilizująca myśl brzmiąca „nie dam rady”.
Przeczytaj również: Evergreen content – treści ponadczasowe
Często, powodem prokrastynacji jest zbyt duża ilość czasu przeznaczona na dane zadanie. Paradoksalnie, im krótszy czas na jego realizację, tym obowiązki wykonujemy efektywniej i szybciej. Praca z terminem nad głową motywuje i napędza nas do działania.
Czy dopada Cię prokrastynacja?
Pamiętajmy, że prokrastynacja nie dotyczy jedynie obowiązków służbowych czy zadań, które musimy wykonać w pracy. Nierzadko, odnosi się do obowiązków domowych, na przykład sprzątania, prania, prasowania. Alarmującym może być któraś z kolei próba rzucenia palenia papierosów albo rozpoczęcia zdrowej diety. Przekładamy te czynności z miesiąca na miesiąc, tworząc po drodze mnóstwo wymówek. Najtrudniej jest powziąć pierwszy krok. W takich sytuacjach, należy zwiększyć poziom motywacji i zobrazować potencjalne skutki dla naszego organizmu/środowiska, chociażby poprzez wypisanie ich na kartce papieru.
Sposoby walki z prokrastynacją
To, że prokrastynacja szkodliwie wpływa na próby naszych działań nie oznacza, że nie możemy podjąć walki z tym zaburzeniem. Jeśli chcemy pracować skutecznie i efektywnie, ustalmy priorytety. Zastanówmy się, jaki realny skutek przyniesie nam wykonane zadanie. Zobrazujmy go, wypowiedzmy na głos. Warto wprowadzić do swojej codzienności pracę z tzw. deadlinem. Wyznaczony termin stymuluje do działania, ponieważ pojawia się obawa konsekwencji, która jest efektem niedotrzymania terminu.
Zaprośmy osoby trzecie do naszej potyczki z prokrastynacją. Informując bliskich o powziętych zobowiązaniach, zwiększamy poziom motywacji. Jednocześnie, osoba taka pełni rolę kontrolera i nadzorcy naszych celów.
Słowo podsumowania
Prokrastynacja to zaburzenie, które niejednokrotnie utrudnia codzienne funkcjonowanie. Jeśli po przeczytaniu tego artykułu, odnajdujesz pewne powiązania ze swoją osobą, warto odnaleźć przyczynę i skupić się na zwalczaniu jej skutków. Dzięki temu poczujesz, że Twoja produktywność wzrośnie, a zarazem Ty poczujesz się lepiej psychicznie.
Autor tekstu: Patrycja Majewska